Kenya đang phải đối mặt với gánh nặng bệnh tật cao, trong đó các bệnh truyền nhiễm là nguyên nhân chính gây bệnh và tử vong. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ Kenya đã và đang đầu tư mạnh vào nguồn nhân lực y tế, đặc biệt là đào tạo và tuyển dụng bác sĩ. Bài viết này phân tích số lượng bác sĩ đã đăng ký hành nghề tại Kenya, phân bố theo khu vực, giới tính và chuyên ngành, dựa trên dữ liệu từ Bộ Y tế Kenya.
Năm 2020, Kenya có tổng cộng 189.932 nhân viên y tế, trong đó có khoảng 13.000 bác sĩ. Con số này bao gồm 7.884 bác sĩ đa khoa và 4.908 bác sĩ chuyên khoa. Tuy nhiên, mật độ bác sĩ, y tá và cán bộ lâm sàng trên 10.000 dân ở Kenya năm 2020 chỉ là 30,14, chỉ đạt khoảng 68% so với ngưỡng chỉ số Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) là 44,5 bác sĩ, y tá và nữ hộ sinh trên 10.000 dân.
Phân tích cho thấy sự phân bố không đồng đều của bác sĩ giữa các quận. Nairobi, Kiambu và Machakos là ba quận có tỷ lệ bác sĩ cao nhất, lần lượt là 9,3%, 7,2% và 5,2% tổng số bác sĩ trên toàn quốc. Trong khi đó, các quận có mật độ dân số thấp như Lamu, Taita-Taveta và Tharaka Nithi lại có mật độ bác sĩ, y tá và cán bộ lâm sàng cao nhất trên 10.000 dân.
Khoảng 66% nhân viên y tế tại Kenya làm việc trong khu vực công, trong khi khu vực tư nhân chiếm 34%. Tuy nhiên, khu vực tư nhân lại là nơi sử dụng lao động chính của bác sĩ, chiếm 55% tổng số bác sĩ. Đa số bác sĩ chuyên khoa (62%) làm việc trong khu vực tư nhân.
Về phân bố theo độ tuổi, 67,5% chuyên gia y tế trong khu vực công ở độ tuổi 25-44. Chỉ 10% là từ 54 tuổi trở lên. Đối với bác sĩ đa khoa, 50% là các chuyên gia trẻ trong độ tuổi 25-34. Đa số bác sĩ chuyên khoa (62%) là nam giới, chủ yếu (48%) trong độ tuổi 35-44.
Về giới tính, tổng thể có 58% nhân viên y tế là nữ. Tuy nhiên, ngoại trừ y tá (70%), hầu hết các chuyên ngành khác đều do nam giới chiếm ưu thế. Đặc biệt, tỷ lệ nam giới cao trong các chuyên ngành kỹ thuật chỉnh hình (67%), vật lý trị liệu (64%), nha khoa (61%) và bác sĩ chuyên khoa (62%).
Dữ liệu về tuyển sinh và tốt nghiệp trong lĩnh vực y tế cho thấy điều dưỡng là ngành học được lựa chọn nhiều nhất, tiếp theo là khoa học xét nghiệm y học, dinh dưỡng và y tế công cộng. Số lượng sinh viên tốt nghiệp ngành y khoa đã tăng 96% từ năm 2016 đến năm 2019, từ 320 lên 628 sinh viên.
Kenya cần đầu tư vào việc thu thập bằng chứng về nhu cầu nhân lực y tế hiện tại và tương lai, cả ở cấp quốc gia và cấp quận. Việc tăng cường hệ thống thông tin nhân lực y tế cũng rất quan trọng để đảm bảo dữ liệu sẵn có cho việc lập kế hoạch và giám sát. Kenya cũng cần điều chỉnh việc đào tạo bác sĩ trong tương lai về số lượng và chuyên ngành để đáp ứng nhu cầu sức khỏe của người dân.
