Hệ thống Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) đã chính thức bước vào giai đoạn chuyển tiếp từ ngày 1/10/2023. Trong giai đoạn này, các nhà nhập khẩu sẽ cần báo cáo lượng khí thải nhà kính từ các hàng hóa nhập khẩu, bao gồm cả xi măng. Định dạng đăng ký xi măng trong CBAM là một yếu tố quan trọng mà doanh nghiệp cần nắm rõ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về định dạng đăng ký, quy trình thực hiện và những lưu ý quan trọng trong giai đoạn chuyển tiếp của CBAM.
CBAM áp dụng cho các mặt hàng có nguy cơ rò rỉ carbon cao, bao gồm xi măng, sắt thép, nhôm, phân bón, điện và hydro. Mục tiêu của giai đoạn chuyển tiếp (kết thúc vào ngày 31/1/2024) là giúp các bên liên quan (nhà nhập khẩu, nhà sản xuất và cơ quan chức năng) làm quen với hệ thống và thu thập thông tin về lượng khí thải nhúng để hoàn thiện phương pháp luận cho giai đoạn chính thức.
Trong giai đoạn chuyển tiếp, nhà nhập khẩu chỉ cần báo cáo lượng khí thải nhà kính (GHG) nhúng trong hàng nhập khẩu (khí thải trực tiếp và gián tiếp), mà chưa cần mua và nộp chứng chỉ. Việc báo cáo khí thải gián tiếp sẽ được áp dụng sau giai đoạn chuyển tiếp cho một số ngành (xi măng và phân bón) dựa trên phương pháp luận được quy định trong Quy định Thực hiện được công bố vào ngày 17/8/2023.
Quy định Thực hiện về yêu cầu báo cáo và phương pháp luận cho phép linh hoạt trong việc lựa chọn giá trị để tính toán lượng khí thải nhúng trong hàng nhập khẩu. Đến cuối năm 2024, doanh nghiệp có thể lựa chọn ba cách báo cáo: (a) báo cáo đầy đủ theo phương pháp luận mới của EU; (b) báo cáo dựa trên phương pháp tương đương; và (c) báo cáo dựa trên giá trị tham chiếu mặc định (chỉ đến tháng 7/2024).
Từ ngày 1/1/2025, cổng thông tin đăng ký CBAM cho phép các nhà điều hành cơ sở lắp đặt ngoài EU tải lên và chia sẻ dữ liệu về cơ sở lắp đặt và lượng khí thải của họ với người khai báo. Điều này giúp đơn giản hóa quy trình và tránh việc phải gửi dữ liệu riêng lẻ cho từng người khai báo.
Từ đầu năm 2025, người khai báo CBAM có thể đăng ký trạng thái “người khai báo CBAM được ủy quyền” thông qua cổng thông tin đăng ký CBAM. Đơn đăng ký sẽ được xử lý bởi Cơ quan Có thẩm quyền Quốc gia của quốc gia thành viên EU nơi họ đặt trụ sở. Trạng thái này sẽ bắt buộc từ ngày 1/1/2026 đối với việc nhập khẩu hàng hóa CBAM vào lãnh thổ hải quan EU. Ủy ban châu Âu sẽ mở quy trình đăng ký ủy quyền ngay khi Đạo luật Thực hiện chuyên dụng được thông qua (dự kiến vào tháng 3).
CBAM không áp dụng cho điện được sản xuất trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của các quốc gia thành viên EU và được nhập khẩu vào EU. Điện này có “nguồn gốc EU” và do đó không thuộc phạm vi điều chỉnh của CBAM. Do đó, việc nhập khẩu điện loại này không phải tuân thủ nghĩa vụ báo cáo trong giai đoạn chuyển tiếp và sẽ không phải chịu điều chỉnh theo quy tắc CBAM từ năm 2026.
Trước khi hệ thống CBAM chính thức có hiệu lực, Ủy ban châu Âu sẽ đánh giá hoạt động của CBAM trong giai đoạn chuyển tiếp và xem xét khả năng mở rộng phạm vi sản phẩm sang các hàng hóa khác được sản xuất trong các ngành thuộc phạm vi EU ETS, bao gồm một số sản phẩm hạ nguồn và các sản phẩm được xác định là phù hợp trong quá trình đàm phán. Báo cáo sẽ bao gồm lịch trình đưa các sản phẩm này vào phạm vi CBAM đến năm 2030. Việc hiểu rõ về Cement Register Format trong CBAM là bước chuẩn bị quan trọng cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xi măng.
